Hoe een onnodige echtscheiding te voorkomen

In een tijd waarin meer dan 40% van de gescheiden mensen achteraf spijt heeft van hun scheiding, is het essentieel om te begrijpen hoe we een relatie kunnen herstellen. 

Van de stellen die midden in een scheiding zitten, twijfelt 11% of het beëindigen van de relatie de juiste keuze is. Bij deze stellen geloven beide partners nog dat hun relatie een toekomst heeft (Doherty, Willoughby & Peterson, 2011).

Veel relaties lijken onnodig te eindigen. Wat ontbreekt? Relatieleiderschap.

1. Het patroon van de “verlater” en de “verlaten partner”

Onderzoek wijst uit dat in de meeste scheidingen één partner het initiatief neemt — de ‘verlater’ — terwijl de ander vaak passief blijft — de ‘verlaten partner’. Beide zijn zich meestal onvoldoende bewust van hun eigen rol in het proces, zeker wanneer de communicatie stokt en niemand het lef heeft om het gesprek aan te gaan.

Probleem: stilstand.
Gevolg: niemand neemt het voortouw, dus niets verandert.

2. Van consument naar leider

In veel relaties gedragen we ons als consument: “Wat krijg ik ervoor terug?” of “Jij schiet tekort.” Maar een huwelijk is geen dienst, het is een verbond. De vraag is niet: Wat krijg ik?, maar: Wat bouwen we samen?

Leiderschap vraagt om:

• De relatie soms boven je eigen belangen plaatsen.
• Verantwoordelijkheid nemen voor herstel, ook als jouw eigen behoeften op dat moment niet vervuld worden.

3. Hoe ziet relationeel leiderschap eruit?

a) Benoem het gezamenlijke belang
Zeg niet: “Jij luistert niet,” maar:
“Dit helpt onze relatie niet. We moeten dit samen oplossen.”

b) Begin zelf
Wacht niet op verandering van de ander. Zet zélf de eerste stap. Verander wat binnen jouw macht ligt.

c) Verwacht geen alles-in-één partner
Geen enkele partner kan al je behoeften vervullen. Vrienden, familie of een therapeut kunnen ook ondersteuning bieden.

d) Wees eerlijk over de ernst van het probleem
Vraag jezelf af: is dit écht een breekpunt? Zo niet, uit je pijn zonder te dreigen met scheiding.

e) Gebruik het woord ‘scheiden’ niet als wapen
Als je partner scheiding ter sprake brengt, zeg rustig:
“Dat is niet wat ik wil. Ik wil dit oplossen.”
Maak duidelijk dat dit geen onderwerp is voor ruzies.

f) Vraag om hulp — en blijf dat doen
Relatietherapie en communicatiecursussen zijn geen luxe, maar noodzaak als je relatie onder druk staat. Laat je niet ontmoedigen als je partner weigert. Blijf ze uitnodigen.

4. Blijf trouw aan de relatie, ook als je partner afstand neemt

Als je partner tijdelijk afstand neemt, reageer niet met afwijzing of woede. Kies ervoor om trouw te blijven aan de relatie — of dat nu vanuit hetzelfde huis is, of tijdelijk apart. Blijf investeren in jezelf en nodig je partner steeds opnieuw uit tot contact.

Voorbeeld:
Een vrouw koos ervoor om te blijven groeien tijdens een scheiding. Haar persoonlijke ontwikkeling raakte haar man diep. Hij besloot samen met haar aan de relatie te werken.

5. Leiderschap in crisissituaties – échte voorbeelden

• Vrouw
  Haar man wilde de relatie beëindigen. Zij vond de kracht om te zeggen:
  “Ik werk hier niet aan mee. Ik wil hulp, maar dan van een betere therapeut.”
  Ze stelde een grens én toonde leiderschap.

• Man
  Zijn huwelijk stond op springen door zijn oneerlijkheid. Toen zijn vrouw hem wilde verlaten, zei hij:
  “Ik blijf. Ik geloof in ons. Ik werk aan mezelf. Onze kinderen verdienen ouders die het proberen.”
  Met tijd en inzet kwamen ze weer dichter bij elkaar.

6. Waarom relationeel leiderschap nu harder nodig is dan ooit

Vroeger hielden familie, religie of sociale normen koppels bij elkaar. Die kader is grotendeels weggevallen. Therapeuten laten de keuze aan jou. Vrienden willen zich er liever niet mee bemoeien.

Wat overblijft is de relatie zelf. En dus ook de verantwoordelijkheid om zelf te kiezen:

Beslissingstijd, er zijn twee manieren:

• Laat je het langzaam wegglijden?
• Of kies je actief voor herstel, door leiderschap te tonen?

7. Herstel vraagt tijd — en toewijding

Eenmalig ‘vechten’ voor je huwelijk is niet genoeg. Het is als een lek bootje redden: eerst uit het water, dan pas roeien.

Dat roeien betekent:

• Aandacht voor de kleine dingen: affectie, gesprekken, nabijheid.
• Regelmatige check-ins: “Hoe gaat het écht met jou? Met ons?”
• Gezonde grenzen stellen: “Als je geen seks wilt, zeg het. Ik vertel je hoe ik me daarbij voel.”
• Steun inschakelen: vrienden, familie, een therapeut, een geloofsgemeenschap.
• Blijven leren en groeien: boeken lezen, cursussen volgen.

8. Samengevat in concrete acties:

• Spreek uit: benoem wat er speelt én wat er op het spel staat.
• Begin bij jezelf: stel niet uit, verander wat jij kunt veranderen.
• Wees realistisch: je partner kan niet alles zijn.
• Wees voorzichtig met het woord ‘scheiding’: gebruik het niet impulsief.
• Zoek hulp — en blijf zoeken.
• Blijf aanwezig, ook als je partner afstand neemt.
• Blijf roeien: werk actief aan communicatie, intimiteit en verbinding.

   

Tot slot

Een onnodige scheiding begint vaak met stilte, schuld, stilstand — en een gebrek aan leiderschap. Wil je écht voor je relatie gaan, dan vraagt dat om moed, veerkracht en toewijding.

Leiderschap in je relatie betekent niet dominantie, maar duidelijkheid en liefde:

“Ik zie wat er misgaat.”
“Ik geloof in ons.”
“Ik neem verantwoordelijkheid.”
“Ik blijf — want onze relatie is het waard.”

Het is de zachte maar krachtige vorm van liefde die zegt:
“Ik blijf – want onze relatie is het waard.”

Met die houding kun je stap voor stap bouwen aan de relatie waar je ooit voor koos — en dat nog altijd de moeite waard kan zijn om te herstellen.